Kennisrotonde: effect van executieve functies trainen op taal- en rekenprestaties?
De vraag van de kennisrotonde is dit keer: In hoeverre heeft executieve functies trainen een positief effect op taal- en rekenprestaties van basisschoolleerlingen?
Door executieve functies te trainen, gaan leerlingen beter presteren op taken die lijken op de getrainde taken. Effecten op taken die niet lijken op de getrainde taken blijven echter uit. Er zijn dan ook geen (duurzame) effecten gevonden van dergelijke trainingen op de taal- en rekenprestaties van basisschoolleerlingen. Het is aan te bevelen om leerlingen op andere wijzen te ondersteunen bij het leren dan via training van executieve functies.
Executieve functies zorgen ervoor dat mensen in complexe en nieuwe situaties doelgericht en efficiënt kunnen handelen. Deze functies staan ook wel bekend als ‘het regelcentrum van de hersenen’.
De belangrijkste executieve functies zijn:
- inhibitie: aandacht kunnen richten en vast houden/impulsen te beheersen;
- werkgeheugen: informatie in het geheugen vast kunnen houden en gebruiken;
- cognitieve flexibiliteit: kunnen schakelen in gedrag als de taak en/of de situatie om een andere benadering vraagt.
Een voorbeeld van inhibitie is dat een leerling wacht tot die het woord krijgt en niet zomaar een antwoord door de klas roept. Een voorbeeld van werkgeheugen is kunnen hoofdrekenen zonder pen en papier. En een voorbeeld van cognitieve flexibiliteit is verschillende oplossingen voor hetzelfde probleem bedenken (Huizinga & Baeyens, 2022).
Executieve functies zijn voorspellers voor leerprestaties
Executieve functies, en dan vooral werkgeheugen, zijn goede voorspellers van schoolsucces in de leeftijd van 6 tot 12 jaar. Voor rekenvaardigheid is deze relatie nog iets sterker dan voor taalvaardigheid. De relatie tussen executieve functies en leerprestaties is niet één op één. Persoonlijke kenmerken zoals leeftijd en sekse kunnen mediëren (Cortés Pascual et al., 2019).
Er bestaat grote interesse in directe en indirecte manieren om de executieve functies te trainen. Het overgrote deel van deze interventies zijn onderzocht in laboratoriumsituaties. Studies naar dergelijke trainingen tonen alleen verbetering van het werkgeheugen in de taken waarin leerlingen zijn getraind, of taken die daarop lijken. Er is weinig effect op het dagelijks functioneren en ze laten niet of nauwelijks duurzame effecten zien op leerprestaties.
Lees verder op Kennisrotonde.nl
Heb je zelf ook een vraag die je graag met kennis uit wetenschappelijk onderzoek beantwoord ziet? Stel hem dan aan de Kennisrotonde.
credit foto: Monkey Business Images / Shutterstock