Workshopronde 2 – Opleidingsscholen

Workshopgevers: Ada Kool (UU), Stefan Rutenfrans (Werkplaats), Wanda Fracheboud (voormalig student)

Centraal in de workshop staat hoe alle partijen binnen het AOS netwerk elkaar kunnen versterken. Er wordt ingegaan op de huidige structuur van samen opleiden, leren en onderzoeken, maar ook op lessen die geleerd zijn om tot de huidige structuur te komen. Daarnaast vertellen een onderzoeksbegeleider, een docent en een voormalig student hoe samen onderzoeken zowel de kennisinstituten als de scholen, docenten en studenten veel heeft opgeleverd.

Workshopgevers: Henny de Wit en collega’s
Bij de opleidingsschool MOS volgt iedere eerstejaars bachelor (voltijd) een gezamenlijk programma. De student loopt zijn stage in een groep. Het doel van dit programma is, dat de student een duidelijk beeld krijgt van het docentschap / vakmanschap van de docent. Het docentschap is meer dan lesgeven. Aan de hand van leerwerktaken gaat de student in duo’s de school in. De stagedag wordt in de groep opgestart en ook weer afgesloten. Dit gebeurt onder begeleiding van een schoolopleider. Aan het einde van het stagejaar doet de student in de groep een peerassessment ter afsluiting. Hieruit kan de student dan direct zijn LWP/ leervragen halen voor de start in stage 2.

Workshopgevers: Annelies Terwisscha van Scheltinga, Luce Claessens, Imke Burgers

De Academische Lerarenopleiding Primair Onderwijs (ALPO) in Utrecht vierde afgelopen jaar haar tienjarig bestaan. In die tijd hebben we veel ervaring opgedaan met wat het betekent om juist deze groep leerkrachten samen op te leiden. In deze workshop willen we vanuit het beoogde uitstroomprofiel en beroepsprofiel van academisch geschoolde leerkrachten, kijken naar hoe het samen opleiden in de opleiding vorm krijgt. We bespreken enkele best practices zoals die momenteel vorm krijgen in de ALPO vanuit verschillende perspectieven; het perspectief van de school, het perspectief van de opleiders en het perspectief van de student. Tot slot gaan we graag met het publiek in discussie over de vraag waar nog ruimte is voor verbetering in de scholing van academische leerkrachten en wat de meerwaarde is voor scholen om deel te nemen aan de opleiding van deze leerkrachten.

Workshopgevers: Ivo de Wilde, Jacqueline Breedijk, leerkracht, student

Basisscholen streven er naar om steeds meer midden in de samenleving te staan. Dat kan ook niet anders, omdat vraagstukken die er aan de orde zijn op het gebied van leren, ontwikkelen, opvoeden en opgroeien van de kinderen niet ophouden bij de schoolmuren. Omgekeerd zijn er allerlei ontwikkelingen in de samenleving die hun invloed hebben op het onderwijs. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de inclusie van leerlingen met gedrags-en leerproblemen binnen het reguliere basisonderwijs, maar ook voor de omgang van leerkrachten met vraagstukken over kansenongelijkheid, duurzaamheid, multiculturaliteit en radicalisering.

Om om te gaan met deze onderwerpen wordt de kennis die de leerkracht heeft over het netwerk om het kind steeds belangrijker. Voorbeelden van vertegenwoordigers van dergelijke netwerken zijn: buurtteams, medewerkers van brede scholen en sportverenigingen. Het kunnen voldoen aan al die eisen en verwachtingen van de veranderende samenleving en onderwijspraktijk vraagt iets van het professioneel handelen van een leerkracht; naast vakinhoudelijke en vakdidactische kennis en vaardigheden is er namelijk een toenemende behoefte aan pedagogische en sociologische dimensies in het basisonderwijs. Aandacht voor deze dimensies en het toenemende belang van kennis van het netwerk rondom het kind, heeft onder andere consequenties voor het beroepsbeeld van de leerkracht, de manier waarop leerkrachten moeten worden opgeleid en de eisen die aan de leeromgeving gesteld moeten worden. Het is daarbij zaak om een leeromgeving te creëren waar een interprofessionele samenwerking en onderlinge relaties tussen opleidingsinstituten, opleidingsscholen en het brede netwerk rondom opleidingsscholen leiden tot een geïntegreerd leeraanbod.

Binnen de workshop wordt bovenstaande thematiek op interactieve wijze en vanuit meerdere perspectieven uitgewerkt.

Workshopgevers: Sabine van den Brink (HU), Monique van de Laarschot (HU), Renske Vissers (UU; startende docent), Shera Gerber (Scala College)

Het project ‘Een Sterk Begin – begeleiding startende leraren regio Utrecht’ heeft de afgelopen jaren samen met scholen in de regio begeleidingstrajecten voor starters ontwikkeld. Projectmedewerkers, een ervaren schoolopleider en startende leraar nemen je mee in de ontwikkeling van een BSL-traject: wat werkt? Hoe veranker je BSL in je school? Hoe zorg je dat leren en ontwikkelen doorgaat na de BSL-periode?

Workshopgevers: Rianne Neering, Quinta Kools en Hanneke de Graaff

Studenten die ervaringen opdoen op de vernieuwingsscholen van PLEION (het platform eigentijds onderwijs) worden geconfronteerd met een onderwijsomgeving en -concept die een beroep doen op vaardigheden die zij soms nog maar beperkt hebben kunnen ontwikkelen. Voorbeelden daarvan zijn team-teaching, vakoverstijgend werken en coaching op het domein of in het leerhuis. Om die reden heeft een aantal PLEION-scholen de samenwerking gezocht met lerarenopleidingen. In een door de VO-raad gefaciliteerd project wordt, onder begeleiding van lectoren, gewerkt aan producten die studenten moeten helpen om (nog) beter voorbereid te worden op het werken op een vernieuwingsschool. Tijdens deze workshop worden de eerste opbrengsten van het project gedeeld en getoetst.

Workshopgevers: Celeste Snoek (SPO-Utrecht), Erika Blaauwgeers (Het Sticht) en zij-instromers Lianne van Duinkerken & Iris Duininck

Met de tekorten op de arbeidsmarkt is het zij-instroomtraject voor het primair onderwijs één van de manieren om het lerarentekort terug te dringen! Er is voldoende animo, maar in de praktijk blijkt dat niet iedereen succesvol het traject doorloopt. De werkgroep ‘Werk maken van leren’ heeft onderzoek gedaan naar succesfactoren, zoals een gedegen oriëntatie, expliciet inwerken, meer vraagsturing vanuit de opleiding en professionalisering van het personeelsbeleid. Hierdoor weten de HU en hun schoolpartners het aantal uitvallende zij-instromers terug te dringen! In deze workshop beschrijven we het project ‘Werk maken van leren’, worden de bevindingen op basis van onderzoek en onze aanbevelingen en good practices gedeeld.

Workshopgevers: Marlies van Gendt, lerarenopleider, student

Beeldcoaching (of beeldbegeleiding) wordt in het mbo steeds meer gebruikt om docenten te professionaliseren. Het werken met opnames van klassensituaties blijkt namelijk een van de meest effectieve vormen van begeleiding te zijn. En het blijkt – als de schroom om naar jezelf te kijken eenmaal overwonnen is – bijzonder inspirerend te zijn. Vooral omdat de beeldcoaches zijn gericht op dát wat er goed gaat en om samen met de docenten te onderzoeken wat het effectieve docentengedrag is, zodat dit nóg vaker bewust kan worden ingezet door de docent. Docenten leren beter kijken naar hun gedrag en kunnen daardoor beter afstemmen op de studenten. Dit komt het pedagogisch klimaat ten goede. Beeldcoaching zet in beweging!

Workshopgevers: Yvette ten Barge en Henk Jacobs

Opleidingsschool Utrecht-Amersfoort (schoolbesturen po, Hogeschool Utrecht en Universiteit Utrecht) werkt toe naar een partnerschap met als pijlers samen opleiden, samen professionaliseren en samen onderzoeken. We werken samen als gelijkwaardige partners, ieder vanuit eigen verantwoordelijkheid. In een aantal gezamenlijke sessies, met studenten, schoolopleiders, instituutsopleiders, bestuurders, examencommissie, curriculumcommissie, management pabo en scholen is gewerkt aan het ontwikkelen van een gezamenlijk beroepsbeeld en onze visie op leren en opleiden. Dit gaf veel energie en heeft de samenwerking een boost gegeven.

We blijven beroepsbeeld en visie op leren en opleiden verder ontwikkelen. Een volgende stap is dat in leerteams gewerkt gaat worden aan de ontwikkeling van ‘leeruitkomsten & leren in een hybride leeromgeving’, ‘samen begeleiden’, ‘beoordelen, wat, waar en door wie’ en ‘collectief professionaliseren’, en aan het gezamenlijk vormgeven van de derde fase van het pabo curriculum.

We gaan hierover tijdens de workshop graag in gesprek met collega’s van andere Opleidingsscholen om samen een stap verder te zetten.